Những giá trị cốt lõi bị thách thức, phép thử với sự thống nhất châu Âu

Thứ nhất, đối mặt với đại dịch, EU – với tư cách là một khối dường như dễ bị tổn thương hơn so với từng quốc gia riêng lẻ. Chủ nghĩa dân tộc quay lại và đe doạ các giá trị cốt lõi. Sự kết hợp giữa chủ nghĩa hoài nghi châu Âu với chủ nghĩa dân tộc thời dịch bệnh làm “xói mòn” những giá trị châu Âu vẫn luôn tự hào nhất là đoàn kết, thống nhất, tự do đi lại xuyên biên giới và nhân quyền.

Thứ hai, việc không có giải pháp thống nhất đối phó với dịch bệnh và các hệ luỵ phát sinh khiến EU khó đồng lòng, trợ giúp lẫn nhau. Các quốc gia nảy sinh nhiều tranh chấp xem nên đóng cửa biên giớihay không, nguồn cung trang thiết bị y tế và các chính sách kích thích tài chính – kinh tế. Cách tiếp cận khác biệt và những tình huống chính trị của từng nước cũng dẫn đến các quyết định đơn thuần mang tính quốc gia, không đáp ứng được yêu cầu cần ứng phó trên phạm vi châu lục. Cuộc khủng hoảng chuyển từ vấn đề y tế sang vấn đề tự do đi lại và thị trường chung – hai nền tảng giá trị xây dựng nên EU.

Thứ ba, hiệu quả chống dịch không phụ thuộc vào tính chất của thể chế chính trị hay tiềm lực kinh tế, mà phụ thuộc vào cơ chế quản trị toàn cầu/quản trị khu vực. EU vẫn luôn là hình mẫu quản trị chung thành công nhất trong lịch sử nhân loại sẽ phải trả lời thoả đáng nhiều hoài nghi của cộng đồng quốc tế.

Tương lai nào cho EU?

EU đang đối mặt với một loạt vấn đề có tác động đến sự tồn vong của cả khối. Tuy vậy, những giá trị đã được xây dựng suốt hàng thập kỷ không dễ đổ vỡ chỉ vì một cuộc khủng hoảng. Bỏ qua bất đồng lúc ban đầu, các nước đã nhóm họp nhằm tìm giải pháp cho toàn bộ lục địa với tiêu chí sức khoẻ của người dân là ưu tiên số một. Hội nghị thượng đỉnh cuối cùng của EU trong năm 2020 diễn ra vào tháng 11 đã hoàn thành mục tiêu lớn nhất là giải ngân gói phục hồi kinh tế hậu đại dịch với tổng trị giá hơn 1.800 tỷ euro.

Sự hợp tác đạt đến cấp độ EU không dễ xảy ra lần thứ hai trong lịch sử (ít nhất là trong thế kỷ này). Thay vì lo lắng cho sự tan rã, EU có thể coi covid-19 là cơ hội đại tu, tạo ra khởi đầu mới cho toàn bộ hệ thống chính trị, quản trị chung và kinh tế, thiết lập lại chuỗi cung ứng để đối phó với các thách thức sẽ còn xuất hiện trong tương lai.

Sự kiện Anh rời khỏi EU đã từng là “cú sốc” cho cả liên minh, nhưng ngày 24/12/2020, Anh và EU đạt được thoả thuận xác định quan hệ thương mại lịch sử  hậu Brexit. Khi đoàn kết trở thành hành động, quyền lực của EU sẽ củng cố và niềm tin lại thắp sáng sau những tháng ngày khó khăn.

*Những thông tin mới nhất, những bài bình luận chuyên sâu về tình hình châu Âu sẽ được cập nhật liên tục tại website của BSOP. Kính mời quý nhà đầu tư theo dõi tại: https://bsop.com.vn